Lyme Hastalığı Nedir
Lyme Hastalığı Nedir?
Lyme Hastalığı spiroket adı verilen bir tür bakteri (mikrop) tarafından oluşturulan bir enfeksiyondur. Hastalık değişik türde geyiklerde (kuzeydoğu merkez kuzey Birleşik Devletler) bulunan keneler ile Pasifik kıyısında bulunan siyah bacaklı keneler tarafından taşınır. Bu keneler hastalığı ısırık yoluyla hayvanlara ve insanlara yayabilirler. Bu keneler genellikle bir susam tanesi boyutundadırlar.
Lyme hastalığı en sık kuzey doğu ve orta batı eyaletlerinde kırsal kesim ve şehre yakın banliyölerde görülür. Bunun dışında Amerika Birleşik Devletlerinde, Avrupa, Asya ve Avusturalyanın bazı bölümlerinde bulunur.
LYME HASTALIĞININ SEMPTOMLARI NELERDİR?
Lyme hastalığının önemli bir bulgusu kene ısırığından ortalama 3 ile 30 gün sonrasında görülen döküntüdür. Bu döküntü genellikle ısırık bölgesinde başlar. Küçük bir kırmızı leke halinde başlayarak büyüyebilir. Ortası sönebilir, bu nedenle öküz gözü veya yüzük görünümü alabilir. Ancak buna her zaman rastlanmayabilir. Lyme hastalığı olan hastaların bazılarında birçok döküntü bulunabilir. Döküntü yanma, kaşıntı veya acı verebilir.
Lyme hastalığının diğer erken dönem bulguları arasında ateş, titreme, baş ağrısı, boyun sertliği, yorgunluk ve kas ağrıları görülebilir. Ender olarak Lyme hastalığı erken evrede kalp veya sinir sistemine yayılabilir. Eğer kalbe yayılırsa kişide yavaş veya düzensiz kalp atımı görülebilir. Sinir sistemine yayılması durumunda yüz felci (Bell felci), kol ve bacaklarda his kaybı veya beyin zarında ödem (menenjit) görülebilir.
LYME HASTALIĞININ İLERİ EVRELERİNDE NE OLUR?
Lyme hastalığı tedavi edilmediği takdirde vücudun diğer kısımlarına da yayılabilir. Lyme hastalığının geç evre bulguları arasında artrit (ağrılı şiş eklemler) ve sinir sistemi sorunları vardır. Lyme artriti genellikle tek taraflı büyük bir eklemi, örneğin dizi etkiler. Bazen birden fazla eklemi etkileyebilir. Lyme hastalığının geç evre sinir tutulumları arasında konsantrasyon güçlüğü, kişilik veya uyku bozuklukları, hafıza kaybı ve kas güçsüzlüğü vardır. Ancak Lyme hastalığı bu tip sinir arazlarına nadiren yol açar.
DOKTORUM LYME HASTALIĞI OLUP OLMADIĞINI NASIL SÖYLEYEBİLİR?
Sizde Lyme hastalığı bulunup bulunmadığını en iyi gösterecek yol aile hekiminize bulgularınızı danışmaktır. Tanı konulması için her zaman kan testi gerekmeyebilir. Genellikle yanlış sonuçlar verir. Hastalığı yeni yakalanan ve bir ayı doldurmamış hastaların antikorları henüz oluşmadığından kanda pozitif çıkmayabilir. Aynı şekilde erken Lyme hastalığı sürecinde antibiyotik kullanan bir kişide de pozitif test sonucu çıkmayabilir. Ancak antibiyotik kullanmamış ve 4 haftadan uzun süredir hasta olan herkeste test sonuçları pozitiftir.
Eklem şişlikleri veya sinir tutulumu olan hastalarda özel testler istenebilir. Doktorunuz eklemden veya omurilikten bir miktar sıvı alarak bu sıvıda test yaptırabilir.
LYME HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Lyme hastalığı antibiyotikler ile tedavi edilir. Erken evrede ise hastalık tedaviye çok iyi yanıt verir. Bir çok vakada 14 – 30 gün antibiyotik tedavisi bakteriyi tamamen öldürür. Doktorunuz size antibiyotiği ne kadar süre ile kullanmanız gerektiğini söyleyecektir. Doktorunuzun önerdiği tüm ilaçları almanız, Lyme hastalığının kalbe, sinir sistemi ile vücudunuzun diğer kısımlarına yayılmasını engellemek için mutlaka gereklidir. İlaç sorun yaratsa bile bırakmamanız gerekir. Doktorunuzu arayarak ilaç ve yan etkileri hakkında görüşün.
Lyme hastalığının geç evresinde de antibiyotik kullanılır. İlaçlar geç evrede oluşan artrite bağlı şişlik ve ağrıları azaltır. Gerekirse eklemdeki şişi azaltmak için ponksiyon (sıvının alınması) yapılabilir.
LYME HASTALIĞINI NASIL ENGELLEYEBİLİRİM?
Lyme hastalığının engellenmesinin en etkin yolu kene ısırığının engellenmesidir. Ormanlık araziye veya çalılarla kaplı yerlere gittiğinizde hafif ancak vücudunuzun büyük kısmını kaplayan giysiler kullanın. Bu sayede keneleri kıyafetlerin üzerinden kolaylıkla ayıklarsınız. Uzun kollu gmlek giyin ve şort yerine pantolon giymeyi tercih edin. Korunmak için pantolon paçalarınızı çoraplarınızın içerisine sokabilirsiniz. Kenelerin özellikle nemli, gölgelik alanlarda yere yakın olduğunu unutmayın.
DEET adı verilen bir böceksavarın %20 -30 luk çözeltisini kullanabilirsiniz. Etiketine göre cilt uygulamasını yapın. Çocukların yüz ve ellerine sürmeyin ve 2 aydan küçük bebeklerde kullanmayın. Dışarıda belli bir zaman geçirdikten sonra çocuklarınızın ve kendinizin cildini kene veya ısırık izi için kontrol edin (gövde ve saçlı deri). Hayvanlarınızı da kontrol edin.
CİLDİMDE BİR KENE BULURSAM NE YAPAYIM?
Panik yapmayın. İnce uçlu bir cımbız kullanarak kenenin gövdesini cildinize en yakın yerinden yakalayın. Gelinceye kadar sabit bir şekilde çekin. Kenenin gövdesini sıkıştırmamaya veya döndürmemeye dikkat edin. Eğer kenenin bir parçası içeride kalırsa orada bırakabilir veya gene cımbızla çıkarabilirsiniz. Daha sonra ısırık alanına bir dezenfektan sürün ve ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın.
Kene çıkarıldıktan sonra ısırık alanını birkaç ay süreyle izleyin. Eğer döküntünüz olursa doktora gidin. Doktorunuza mutlaka bir kene tarafından ısırıldığınızı ve ne olduğunu anlatın. Yalnızca kene tarafından ısırılıp döküntüsü olmuş kişilerin antibiyotik kullanması gerekir. Eğer sizi kene ısırmış ve döküntü veya hastalığınız yoksa antibiyotiğe de ihtiyacınız yoktur.
Yazar: Dr. Bedri Ergun TOPSEVER
Makale Tarihi: 19/01/2012
Karbonhidrat Diyeti Nedir | |
Obezite Nedir Tedavi ve Ameliyat Yöntemleri Nelerdir | |
Kurban Bayramında Sağlık | |
Tatilde Sağlık | |
Besinlerle Kanserle Mücadele Etmek |
Bayramda Şeker Hastaları ve Tansiyon Hastaları için Beslenme Önerileri | |
Yüksek Tansiyon ve Tuz | |
Yorgunluk Sebepleri Nelerdir | |
Diyabetik Ayak ve Tedavisi | |
Kronik Ağrı Nedir |
Tweet |
|