Hiperbarik Oksijen Tedavisi Nedir

Hiperbarik Oksijen Tedavisi Nedir

Hiperbarik Oksijen Tedavisi Nedir?

Yeryüzündeki canlıların temel yapı taşı olan hücre;  yaşamsal fonksiyonlarını devam ettirebilmek için oksijene ihtiyaç gösterir. Oksijen protein sentezi, hücre bölünmesi gibi enerji gerektiren süreçler, epitelizasyon ve bağ dokusunun güçlenebilmesi için de gereklidir. Oksijene esikliğinde hücrede enerji açığa çıkaran biyokimyasal reaksiyonlar zincirinde aksamalar gelişerek, hücre ölümü, organ hasarı gelişebilir. Oksijenin dokuda yetersizliği yara iyileşmesini geciktirebildiği gibi uzuv kaybına ilerleyen sonuçlarla da karşılaşılabilir. Hiperbarik oksijen tedavisi (HBOT) günümüzde modern tedavi yöntemlerinden biri olarak kabul görmüştür. Tıp tarihinde 1937’lİ yıllardan günümüze yayın sayıları ile 7000’li rakamlara ulaşmış olan bu medikal tedavi ile değişik endikasyonlarda hastalara etkin ve yerinde tedavi uygulanabilmektedir. 1960’lardan günümüze, uluslararası bilimsel komitelerce her yıl yeniden toplanarak hiperbarik oksijen tedavisinin gerek yara iyileşmesi gerekse diğer hastalıklarda kullanımı esasları, uygulamalar ve yeni gelişmeler belirlenmektedir.

Hiperbarik oksijen tedavisinin sağladığı faydalar tedavide farklı etkilerinden sağlanır. Basıncın doğrudan etkisiyle dolaşım sisteminde istenmeyen hava kabarcıklarının küçülüp, çökmesine yol açarken doku perfüzyonun tekrar sağlanmasına yardımcı olunur. Plazmada çözünmüş oksijen miktarı artarken hem oksijen ihtiyacı giderilir (antihipoksik etki), hem dokulardaki ödemi (antiödem etki) geriletir. Yaralarda tamir süreçleri içinde kritik moleküler oksijen ihtiyacının artması, lokal dolaşım yetersizliği, iskemi, enfeksiyon, yetersiz doku iyileşmesine yol açabilir. Karmaşık hale gelen yaradaki iyileşme doku oksijeninin arttırılması ve sağlıklı düzeylere yükseltilmesi ile yarada tamir süreci hızlanır. Bunu da hiperbarik oksijen tedavisi ile sağlayabiliriz.

Antiödem, antitoksik, kollajen sentezi, neovaskülarizasyon, fibroblast ve osteoklastik aktiviteyi arttırıcı etkileri ile de hiperbarik oksijen tedavisi yara ve kemik iyileşmesini hızlandırarak infeksiyonla mücadeleye katkıda bulunur.

Hiperbarik oksijen tedavisi için hastane ve kliniklerde kullanılan basınç odaları, tek kişilik ve çok kişilik olmak üzere tasarlanmıştır. Basınç odaları, dalgıçlara basınç testi uygulamaları, dalgıç eğitimi, dalış simülasyonları, sualtı çalışmaları sırasında yüzey dekompresyonu, dekompresyon hastalığı ve gaz embolisi tedavisi için kullanılmaktadır.

İlave olarak CO-siyanid zehirlenmesi, duman inhalasyonu, gazlı gangren, yumuşak dokunun nekrotizan infeksiyonları, crush yaralanması, kompartman sendromu, akut travmatik periferik iskemiler, yara iyileşmesinin geciktiği durumlar (diyabetik-diyabet dışı), kronik refrakter osteomyelit, radyonekroz (kemik, barsaklar, yumuşak doku), riskli deri greft ve flepleri, beyin apsesi, anoksik ansefalopati, ani işitme kaybı, ani görme kaybı, kafa kemikleri sternum ve vertebraların akut osteomyelitleri gibi hastalıklar da tedaviye alınmaktadır.

Aseptik kemik nekrozu, vaskülitlere bağlı iyileşmeyen yaralar, purpura fulminans, mukormükozis gibi bazı hastalıklarda da araştırmalar kapsamında HBOT uygulanabilmektedir. HBOT’ nin yaygın uygulandığı diyabetik ayak ülserlerinde iyileşmeyi geciktiren başlıca faktörler infeksiyon ve doku hipoksisidir. Hipoksiyigideren doku oksijenizasyonunda artışın sağladığı faydalarla yara iyileşmesi süreci hızlanır. HBOT 1980’li yıllardan beri diyabetik ayakta iyileşmeyen yaralardan ampütasyonlara bağlı uzuv kaybı riskini azaltan, multidisipliner tedavi yaklaşımına destek olarak uygulanmaktadır.

Kaynak:Uzm. Dr. Gamze SÜMEN  Su Altı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Uzmanı-ANEAH ,ISSN 1309-9213

Yazar: Dr. Bedri Ergun TOPSEVER
Makale Tarihi: 03/08/2012


Anahtar Kelimeler: hiperbarik , hiberarik oksijen , diyabetik ayak , oksijen tedavisi , dekompresyon

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

error code: 522